Is een testament opstellen nodig? En als je het doet, wat moet je dan regelen? Wat is de consequentie als ouders niets geregeld hebben? En wat betekent dat voor hun kind met een beperking? En als het kind onverwacht alleen achterblijft, wat moet er voor zo’n situatie geregeld zijn? Het is een beladen onderwerp met emotionele en zakelijke kanten. Datzelfde geldt voor een levenstestament.
Om op die vragen antwoord te geven is voorjaar 2018 de themagroep Nalatenschap ingesteld bestaande uit ouders van de ouderinitiatieven Goed Wonen uit Oisterwijk en Olivier uit Moergestel. Deze themagroep heeft over beide onderwerpen een notitie opgesteld. Ook is op 8 februari 2019 in Den Boogaard te Moergestel een voorlichtingsbijeenkomst gehouden. De bijeenkomst vond plaats o.l.v. Rinie Roosen met tekst en uitleg door Henri de Brouwer, Estate planner verbonden aan de organisatie Erfrechtplan te Vught.
Achtereenvolgens worden hier de belangrijkste punten genoemd van een testament en levenstestament voor ouders met een kind met een beperking.
Testament
In een testament leg je vast wat er met jouw nalatenschap moet gebeuren en hoe. Als je geen testament opmaakt, zal de nalatenschap verdeeld worden volgens het wettelijke erfrecht over de nabestaanden. Geen testament opmaken heeft een aantal nadelen zoals mogelijke problemen bij de betaling van de erfbelasting, niet kunnen benutten van de fiscale mogelijkheden, je kan geen legaten toekennen aan derden of goede doelen, en problemen bij de verdeling, omdat het kind met een beperking wilsonbekwaam is. In die gevallen krijgt volgens de wet de kantonrechter de rol van toezichthouder. Om zaken overeenkomstig de wensen van de overledenen te kunnen regelen is een testament een veel betere oplossing. Daarbij kan ook een executeur benoemd worden die de zaken regelt overeenkomstig de wensen van de overledene.
Het testamentair erfrecht is complex en kent veel mogelijkheden elk met eigen voor- en nadelen. Zo is het ook met de persoonlijke situatie die voor iedere persoon zowel zakelijk als emotioneel anders is, zeker met een kind met een beperking. Het is daarom verstandig eerst vast te stellen hoe jouw situatie is, welke toekomstige situaties zich kunnen aandienen, en wat je in jouw testament zou kunnen en willen opnemen om daarop zo goed mogelijk voorbereid te zijn. Dat betekent dat je zorgvuldig allerlei opties zult moeten afwegen. Om de mogelijkheden van de wet en je eigen wensen zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen kan je het beste terecht bij een deskundige als een estate planner of een notaris.
Levenstestament
In een levenstestament leg je jouw wensen vast voor het geval je in een situatie terecht komt waarin je niet (meer) in staat bent om je zaken (op juridisch en medisch gebied) te regelen. Dat kan b.v. tijdelijk het geval zijn bij langdurig verblijf in ziekenhuis of revalidatiecentrum, of bij verblijf in het buitenland of permanent bij dementie. Je benoemt iemand die jouw volste vertrouwen heeft en die op de hoogte is van jouw wensen wat betreft medische zaken en levenseinde, en die jouw zakelijke gegevens kent. Hiermee voorkom je problemen voor de familie, zeker ook voor jouw kind met een beperking. Bijvoorbeeld het huis kan niet verkocht worden zonder toestemming van een kantonrechter, omdat er sprake is van wilsonbekwaamheid; het kan maanden duren voordat die toestemming komt. En wie moet dan allerlei zaken gaan regelen? Als je eenmaal in een situatie bent beland dat je niet meer wils- en handelingsbekwaam bent, is het niet mogelijk om alsnog een levenstestament op te stellen.
Belangrijke vragen en overwegingen:
- Een erfenis vult box 3, waardoor jouw kind maximaal wordt aangeslagen voor Eigen Bijdrage Zorg en ook de huur- en zorgtoeslag sterk verminderd zullen worden;
- Wat zijn de (financiële) consequenties als de lichamelijke of geestelijke situatie van een bewoner dermate verslechtert dat Olivier of Goed Wonen niet langer de nodige zorg kan bieden. In dat geval zal de bewoner naar een zorginstelling moeten waar wel adequate zorg geboden kan worden. Dan zal een hoge Eigen Bijdrage voor de Zorg gevraagd gaan worden (nu betalen onze bewoners een lage Eigen Bijdrage). Hoe kun/moet je op dit soort situaties met een testament inspelen?
- Hoe kun je er dus voor zorgen dat er zo weinig mogelijk belasting hoeft te worden betaald? Overigens hoe je het ook inricht met een testament, de belasting komt altijd wel aan z’n trekken;
- Aan de andere kant: moet het doel zijn om alleen zo min mogelijk belasting te betalen? We moeten ons realiseren dat onze bewoners jarenlang via PGB en zorg- en huurtoeslagen maximaal ondersteund worden. Dit wordt allemaal betaald uit belastinggeld, vanuit solidariteit met mensen met een beperking en dat is een groot goed! Misschien heeft de insteek ‘goede zorg voor mijn kind’ een zwaarwegender belang bij het opstellen van een testament dan keuzes ingegeven door financiële overwegingen.
Conclusies:
- Wacht niet af, maar regel nu een testament én een levenstestament. Geen (levens)testament is geen optie. En van uitstel komt afstel!
- Een (levens)testament is zo persoonlijk en heeft zoveel mogelijkheden in zich, dat je dit het best kunt voorbereiden met een deskundige, dus een notaris of een tussenpersoon (estate planner) met verstand van zaken.
- Zowel een testament als een levenstestament moeten door een notaris worden opgesteld. In beide gevallen machtig je een (of meer) personen (bij levenstestament een gevolmachtigde, en bij een testament een executeur) om alle nodige zaken te regelen, ook om jouw kind met een beperking een zo goed mogelijke toekomst te bieden. Daar gaat het om.
Status: advies van de themagroep Nalatenschap van 8 februari 2019.
Titels van de 2 documenten: